Dokument z 1665 roku związany z budową wałów otaczających miasto Rawicz^*.

JAN Z BNINA OPALIŃSKI WOJEWODA INOWROCŁAWSKI

Wiadomym czynimy, komu o tym wiedzieć należy, osobliwie Urzędowi Radczemu Wojewódzkiemu i Wszystkiemu pospólstwu miasta naszego Rawicza, że przy miastach i miasteczkach nowo fundowanych, gdy do perfekcji swojej przychodzą, wszelkie porządki są potrzebne. Między naszymi porządkami najpotrzebniejsze, gdy miasta i miasteczka w zamknięciu ostawają: co nie każdemu wolno w nocy wjechać i wyjechać, do którego porządku my się przed rokiem zastosowali i kazali Burmistrzowi Waszemu Rawickiemu, aby się o to starał, żeby i miasto nasze Rawicz było i powstawało w zamknięciu dobrym i wałem otoczone było, któremu rozkazowi dosyć uczynił i początek zakładał (zrobił).

Jednak nas to doszło słyszeć, że się niektórzy mieszczanie nasi rawiccy znajdują, którzy woli naszej i rozkazowi naszemu przeczą, co nas bardzo boleć musi.

Rozkazujemy tedy tym Uniwersałem naszym surowo Urzędowi Radczemu Wojewódzkiemu i wszystkiemu pospólstwu, abyście ten rozpoczęty budynek koło wału jak najprędzej kończyli, a że to nie będzie wielkim ciężarem mieszczan, pozwalamy brać na ten budynek na pierwszy rok z naszych dochodów piwa trzydzieści warów i cały dochód koła Bractwa Strzeleckiego, z miejskich kas dochodów żebyście na każdy rok przeznaczyli złotych tysiąc, komornicy w mieście, chałupnicy na przedmieściu, którzy ciężarów mało co ponoszą w tydzień raz darmo powinni robić i że się zajmuje ogrody, przez które wał musi być prowadzony, jest to wola nasza, gdyż pieniądze według pierwszego kupna będą zwrócone Posesorom tych ogrodów, mają być Radczemu bez uprzykrzania ustąpione. A który by się ważył z poddanych naszych być przeciwko naszemu rozkazowi, każdego takiego pewną i nieodmienną winą obwinionego, tego z winą przy sobie posłać panu na Zamku Osieckim.

Anno Domini 1665

Jan z Bnina Opaliński        Zofia Opalińska

^* Dokument wydany 24.06.1665 r. na Zamku Osieckim, jest przechowywany w Archiwum Państwowym w Poznaniu pod nr. I/29.
Wymiary: 413 x 323 mm, karta papieru, stan dobry. Wyciśnięta pieczęć herbowa J. Opalińskiego. Podpisy: Jan z Bnina Opaliński Wda. Inow.
In verso: współczesny regest dokumentu w języku niemieckim, tłumaczenie: Jan z Bnina Opaliński, wojewoda inowrocławski jako pan dziedziczny miasta Rawicz oznajmia i przypomina władzom miejskim tegoż miasta obowiązek obwałowania miasta i wybudowania budynku przy wałach. W celu zrealizowania tych postulatów przeznacza z dochodów dworskich dochód z 30 warów piwa, dochód króla bractwa strzeleckiego, zaś z dochodów miejskich Rawicz winien corocznie przeznaczyć 1000 zł oraz zobowiązać komorników i chałupników do bezpłatnej robocizny raz w tygodniu, a poszkodowanym osobom, przez których grunty biegną wały, przyrzeka zwrot kosztów zakupu ich. Oryginał w języku polskim.
[Rawickie archiwalia, pod redakcją T. Pawłowskiego, H. Pawłowskiego, J. Jarczewskiego. Rawicz 2013. Wydanie II uzupełnione.]