W 1892 r. Bractwo Strzeleckie w Rawiczu obchodziło 250-lecie istnienia. Z tej okazji Bruno Otto Eccardt[1] napisał "Przyczynki do historii miasta Rawicza i jego Gildii Strzeleckiej. Pamiątka na uroczystość z okazji 250-lecia Bractwa Strzeleckiego[2]". Monografia w języku niemieckim została wydrukowana frakturą[3] w rawickiej drukarni R.F. Franka w 1892 r. Ponieważ późniejsi historiografowie opisujący losy miasta, bądź rawickiego Bractwa Strzeleckiego bardzo często cytowali fragmenty tego wydawnictwa uznałem, że warto przetłumaczyć na język polski całą monografię B. Eccardta.
Wydawnictwo okolicznościowe w moim tłumaczeniu nie jest tekstem, który się łatwo czyta. Z perspektywy dzisiejszego czytelnika, niektóre zwroty są archaiczne i stylistycznie zawiłe. Ponadto pewne wydarzenia i postaci B. Eccardt przedstawia w taki sposób, że czytelnik musi resztę sam sobie dopowiedzieć, bo autor zakładał, że są to powszechnie znane epizody, osoby i fakty. Tymczasem po 128 latach od wydania tej monografii wiele opisywanych postaci jest teraz znanych jedynie wąskiej grupie historyków, a po niektórych osobach, zwłaszcza wówczas kojarzonych jedynie w lokalnym środowisku, ślad w zbiorowej pamięci zupełnie zaginął.
Czy można tę monografię przetłumaczyć w taki sposób, aby tekst czytało się łatwo i przyjemnie? Oczywiście, że tak, ale zapewne wówczas nie byłby to już oryginalny tekst B. Eccardta, tylko interpretacja tłumacza.
Dokonując translacji, starałem się zachować dystans do tekstu B. Eccarda, bo nie identyfikuje się z wymową poszczególnych fragmentów, zwłaszcza dotyczących przyczyn, opisu konfliktów zbrojnych i opinii o nich autora. Gdybym chciał się z treścią całego opracowania B. Eccardta utożsamiać, należałoby zmienić nie tylko styl poszczególnych zdań i całych fragmentów, ale przede wszystkim musiałbym dokonać innej interpretacji opisywanych sytuacji, relacji narodowościowych, ocen zdarzeń i faktów historycznych podawanych przez autora. A w przypadku tego tłumaczenia nie takie było moje założenie. Chodziło o to, aby w miarę dokładnie w języku polskim oddać treść monografii stworzonej przez B. Eccardta.
Zapewne zawodowy tłumacz tekstów historycznych przetłumaczyłby monografię B. Eccarda zdecydowanie lepiej ode mnie, ale moja samodzielna praca ma jeden niezaprzeczalny walor, jest przeze mnie wykonana za darmo i jest udostępniona pro publico bono.
Klikając okładkę otwiera się publikacja na stronie Bractwa Kurkowego w Rawiczu.
[1] Bruno Otto Eccardt urodził się 21 września 1863 roku w Kijewie, zmarł w 1916 r. Uczęszczał do Gimnazjum Królewskiego w Gnieźnie, które ukończył w 1882 r. Potem studiował historię, geografię i języki klasyczne w Berlinie i Wrocławiu. Egzamin nauczycielski z tych przedmiotów i religii zdał 27 maja 1887 r. we Wrocławiu, ukończył rok próbny od 1 października 1887 r. do 1 października 1888 r. w Gimnazjum w Inowrocławiu (Hohensalz), był asystentem nauczyciela w Rawiczu, Inowrocławiu i Bydgoszczy (Bromberg), od 1 kwietnia 1896 r. został zatrudniony w Królewskim Gimnazjum Realnym w Rawiczu, a 12 lutego 1896 r. został mianowany tam dyrektorem. Opublikował prace:
1) opracowanie dotyczące historii miasta Rawicza i jego Bractwa Strzeleckiego. 1892.
2) Podstawy geografii fizycznej Islandii. Rawicz 1893. 19 s. i mapa Islandii. (Program Gimnazjum w Rawiczu.)
3) Podstawy historii Prus pod niemieckim Zakonem Rycerskim. Inowrazlaw 1896 38 s. (Program Gimnazjum Inowrazlaw (Hohensalza))
4) Lista absolwentów szkół średnich. W Gimnazjum Królewskim w Rawiczu. Wydawnictwo z okazji obchodów 50-lecia instytucji w 1903 r. Rawicz 1903, s. 59-66.
5) Katalog Biblioteki Nauczycielskiej Gimnazjum Królewskiego w Rawiczu. Część 2. Rawicz 1908, 49 s. (Program Gimnazjum w Rawiczu).
[2]Oryginalny tekst ze strony tytułowej: „Beiträge zur Geschichte der Stadt Rawitsch und ihrer Schützengilde. Festschrift zur Jubelfeier des 250 jährigen Bestehens der Schützengilde von B. Eccardt. Melius est ullam, quam nullam habere scientiam rerum in urbe gestarum. Rawitsch. Druck von R. F. Frank. 1892”.
[3] Fraktura – ręczny, kaligrafowany alfabet łaciński, będący jedną z wersji pisma gotyckiego. Czasem zwany też alfabetem niemieckim ze względu na stosowanie go głównie w krajach niemieckojęzycznych. Była tam najpopularniejszym pismem drukowanym w okresie od XVI w. do początku XX w.
Kijewo – wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w gminie Gniewkowo, w powiecie inowrocławskim (od 1 stycznia 1818 niem. Kreis Inowrazlaw, w 1904 nazwę powiatu zmieniono na niem. Kreis Hohensalza).